Jakie kompetencje powinien posiadać tłumacz specjalistyczny na poziomie języka?
Oprócz doskonałej znajomości języka oryginału i języka przekładu w zakresie ogólnym tłumacz specjalistyczny powinien swobodnie posługiwać się specjalistycznym słownictwem danej dziedziny. W zależności od specjalizacji mówimy tu o różnych rodzajach kompetencji.
Kompetencje tłumaczy tekstów prawnych
Dokumenty prawne i biznesowe sporządzane w języku angielskim zawierają specjalistyczną terminologię, której znajomość jest niezbędna w celu oddania różnic między dwoma systemami prawnymi. Dlatego też dokumenty takie są najczęściej tłumaczone przez tłumaczy przysięgłych. Dzięki zdaniu egzaminu państwowego maja oni często wykształcenie prawnicze lub niezbędne doświadczenie, dzięki któremu są w stanie oddać różnice kulturowe (nieprzystawalność systemu kontynentalnego i anglosaskiego).
Kompetencje tłumaczy medycznych i technicznych
Gruntowne przygotowanie tłumaczy medycznych i technicznych jest niezbędne, gdyż błędne tłumaczenia prowadzą do tragicznych w skutkach konsekwencji. W przypadku tłumaczeń medycznych zagrożone może być życie lub zdrowie pacjenta. Podobnie rzecz się ma w przypadku tłumaczeń technicznych. Każdy najdrobniejszy błąd w instrukcji obsługi czy montażu urządzeń może doprowadzić do poważnych awarii i opóźnień w oddaniu ich do użytku i eksploatacji, co z kolei generuje wysokie koszty dla przedsiębiorstwa, nie wspominając o narażeniu zdrowia a nawet życia obsługujących je operatorów.
Kompetencje tłumaczy ustnych
Poza perfekcyjną znajomością języka przydają się również umiejętności praktyczne i techniczne. W przypadku tłumaczeń symultanicznych tłumacz powinien posiadać wiedzę na temat urządzeń wspomagających (kabina, mikroporty). Na przygotowanie się mamy często przysłowiowe „pięć minut”, stąd umiejętność tworzenia własnych baz danych oraz baz źródeł i szybkiego gromadzenia i porządkowania informacji są również nieocenione.
Zawód tłumacza ustnego jednym z najbardziej stresujących
W rankingach najbardziej stresujących zawodów tłumacz symultaniczny od wielu lat znajduje się w ścisłej czołówce. Czy tylko ten rodzaj tłumaczenia wymaga umiejętności funkcjonowania w sytuacjach stresowych? Oczywiście, że nie. Także tłumacz konferencyjny ma karkołomne zadanie przekazania jak najwierniej treści dłuższej wypowiedzi. Dobra pamięć, względnie dobre notatki, są więc nieodzowne. W świetle reflektorów musimy wykazać się opanowaniem i dobrą prezencją na równi z dziennikarzami telewizyjnymi. Przydaje się również umiejętność reagowania na niespodziewane sytuacje takie jak nieplanowana „krótka” dygresja prelegenta czy niewinny żart.
Warsztat tłumacza ustnego
W przypadku tłumaczy ustnych oprócz wiedzy specjalistycznej w grę wchodzi dodatkowo prawidłowa emisja głosu, odpowiednia artykulacja oraz intonacja wypowiedzi. Wymaga to ciągłej pracy, na przykład poprzez „partnerskie” uczenie się, czyli tzw. peer-learning sessions. W trakcie takich sesji dwóch lub więcej tłumaczy naprzemiennie tłumaczy i odsłuchuje tłumaczenia drugiej osoby w celu wyłapania potencjalnych błędów i przy okazji poszerzenia zasobu słownictwa z danej dziedziny.
Doskonalenie warsztatu tłumacza
Doskonalenie kompetencji u tłumaczy ustnych i specjalistycznych jest procesem ciągłym i ustawicznym. Chodzi tu nie tylko o zmiany zachodzące w języku, ale również ciągłe uaktualniane wiedzy ogólnej i specjalistycznej. Ponadto nowe technologie wspomagające pracę tłumacza wymuszają na nas aktywność także i na tym polu.
Wielu tłumaczy dokształca się z danej dziedziny w ramach studiów podyplomowych, kursów oraz warsztatów organizowanych przez uczelnie prywatne, państwowe lub organizacje zrzeszające tłumaczy (STP, TEPIS).